Over de rups
Thaumethopea processionea
Over de Eikenprocessierups
De eikenprocessierups is het middelste stadium van de nachtvlinder. De nachtvlinder legt zijn eitjes in de uiteinden van de takken van de eikenboom. Zo kan een vrouwtjes vlinder wel 250 tot 300 eitjes tegelijk leggen. De eitjes overwinteren en komen meestal pas uit tussen april en juli. Als het eitje uitkomt dan heeft de rups al haren. Dit zijn alleen geen brandharen. Voordat de rups verpopt vervelt hij in totaal 6 keer. Pas na 3 keer te vervellen krijgt de rups brandharen die schadelijk zijn voor mens en dier. Vaak wordt de rups om deze reden pas later gezien en gemeld dan dat hij is uitgekomen.
Waar komt de rups vandaan?
De eikenprocessierups is al meerdere jaren in ons land te vinden. Officieel komt de eikenprocessierups vanuit Zuid-Europa. Ongeveer 30 jaar geleden is de eikenprocessierups ons land binnengekomen via het zuiden. De rups kwam voor het eerst voor in 1980. Dit was toen heel zeldzaam. Later in 1987 werd de rups als normaliter gezien in Brabant grenzend aan Limburg. In die tijd heeft de rups zich steeds meer ontwikkeld en is de populatie steeds blijven groeien. Zo is de overlast voor mens en dier ontstaan.
Waarom overlast bij mens en dier?
De eikenprocessierups komt in de maanden mei en juni echt in opmars. Rond deze tijd zit de rups in zijn 3e stadium. De rups krijgt in deze fase van zijn leven de brandhaartjes. Deze brandhaartjes worden ook wel netelharen genoemd. De Brandhaartjes zorgen voor bescherming van de eikenprocessierups. Zo kan de rups zich beschermen tegen vogels en andere natuurlijke vijanden. De brandharen van de Eikenprocessierups zijn 0,2 tot 0,3 millimeter groot. Dit maakt de haartjes bijna onmogelijk om waar te nemen met het blote oog. De haartjes van de eikenprocessierups hebben een eigenaardige vorm. De haren bestaan uit verschillende soorten haakjes. Met behulp van deze haakjes is het makkelijk om door te dringen in de bovenste laag van de huid, maar ook de ogen en de luchtwegen zijn hierdoor makkelijk begaanbaar.
Klachten van de brandharen
De rups bestaat uit wel meer dan 500.000 brandharen en produceert in zijn leven meer dan 1 miljoen haren. Op het moment dat de brandhaartjes de huid raken zijn deze in eerste instantie nog onschadelijk. Op het moment dat de brandharen de huid raken en openbreken komt er een eiwit vrij. Dit eiwit wordt thaumetopoeïne genoemd. Als het eiwit in aanraking komt het lichaam worden er verschillende enzymen geactiveerd. Wanneer deze enzymen het eiwit op willen ruimen komt er een stof histamine vrij. Naast histamine komen er waarschijnlijk nog een aantal andere stoffen vrij. Histamine zorgt voor een vernauwing of verbreding van de bloedvaten. Deze reactie kan worden getypeerd als een niet IgE-gemedieerde reactie.
Afbeelding 2: brandharen: H. Jans, Radboud Universiteit Nijmegen
